واقعیت این است که بازی نکردن کودکان با اسباب بازی همیشه به معنی ناسازگاری یا بی حوصلگی آن ها نیست. گاهی انتخاب نامناسب اسباب بازی یا گاهی خستگی ذهنی کودک، دلایل بازی نکردن کودکان با اسباب بازی هستند. در بسیاری از موارد، با تغییر زاویه نگاه والدین، ایجاد محیط مناسب، و بهتر انتخاب کردن اسباب بازی ها، می توان دوباره بازی را به زندگی کودک بازگرداند.
در این مطلب، با هم نگاهی می اندازیم به دلایل اصلی این رفتار، نشانه هایی که باید جدی بگیریم و راهکارهایی عملی و موثر که بر پایه روان شناسی کودک و تجربه واقعی والدین طراحی شده اند. اگر شما هم به دنبال این هستید که کودک تان با علاقه و انرژی دوباره وارد دنیای بازی شود، این راهنما برای شماست.
نگرانی والدینی که کودک شان علاقه ای به اسباب بازی ها نشان نمی دهد، کاملاً قابل درک است. اما پیش از هر چیز باید بدانیم که بازی نکردن کودکان با اسباب بازی همیشه نشانه یک مشکل جدی نیست. گاهی این رفتار بخش طبیعی از روند رشد، تغییر علایق یا حتی خستگی ذهن کودک است که این موضوع موقتی هست.
با این حال، بازی نکردن مداوم یا بی علاقگی شدید نسبت به همه نوع اسباب بازی، می تواند هشداری باشد برای والدین تا نگاهی دقیق تر به دنیای کودکشان داشته باشند. زیرا بازی، چیزی فراتر از سرگرمی است؛ بازی کردن عاملی برای شناخت جهان، ابراز احساسات و یادگیری مهارت های اجتماعی برای کودکان است.
اگر کودک تان به طور موقت از بازی فاصله گرفته، نگران نباشید. اما اگر این وضعیت تداوم پیدا کند یا با تغییرات رفتاری دیگر همراه باشد (مانند انزوا، بی حوصلگی یا وابستگی بیش از حد به نمایشگرها)، لازم است با دقت بیشتری شرایط را بررسی کرده و در صورت نیاز، از مشاوران کودک کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: از کجا اسباب بازی مناسب دختربچه بخرم؟
گاهی پشت ظاهر ساده بی علاقگی کودک به بازی، دلایل عمیق تری پنهان است که ریشه در دنیای روان و احساسات کودک دارند. در چنین مواردی، صرفاً تعویض اسباب بازی یا خرید اسباب بازی جدید کمکی نمی کند، بلکه باید به سراغ عوامل درونی تر رفت. در ادامه، مهم ترین دلایل روانشناختی بازی نکردن کودکان با اسباب بازی را بررسی می کنیم:
کودکان ممکن است به دلایل مختلفی دچار استرس یا اضطراب شوند؛ مثل تغییرات در محیط خانه، ورود به مهد کودک، جدایی والدین، یا حتی تولد خواهر یا برادر جدید. این فشارهای عاطفی می تواند باعث شود که کودک انگیزه و انرژی لازم برای بازی را از دست بدهد.
برخی کودکان بیشتر از آنکه با اسباب بازی سرگرم شوند، نیاز به تعامل انسانی دارند. نبود بازی همسالان یا مشارکت والدین در بازی ممکن است باعث شود کودک احساس کند که اسباب بازی ها جای خالی ارتباط را پر نمی کنند و در نتیجه به آن ها بی توجه می شود.
اگر کودک تان به طور مداوم بی حال، کم حرف و بی علاقه به چیزهایی است که قبلاً دوست داشته، احتمال وجود علائم افسردگی خفیف وجود دارد. یکی از اولین نشانه های این وضعیت، بازی نکردن کودکان با اسباب بازی است.
بازی، ابزاری برای تخلیه احساسات کودک است. اما اگر کودک از بیان احساساتش ناتوان باشد یا فضای خانه به گونه ای باشد که او احساس امنیت نکند، ممکن است تمایلش به بازی نیز کاهش یابد. در این حالت، کودک حتی ممکن است رفتارهای عصبی یا بی قراری نشان دهد، به جای آنکه وارد دنیای بازی شود.
برخی کودکان هنگام بازی با اسباب بازی هایی که نیاز به ساختن، حل مسأله یا مهارت دارند، اگر چند بار شکست بخورند یا موفق نشوند، احساس ناتوانی می کنند و ناخودآگاه از بازی فاصله می گیرند. این حس می تواند در بلندمدت اعتماد به نفس آن ها را هم تحت تاثیر قرار دهد.
گاهی تنها با چند عروسک ساده و دکوری های زیبا می توان دنیای زیبایی برای کودک ساخت. وقتی والدین با استفاده از عناصر تزیینی به قصه گویی و بازی می پردازند، کودک نیز با اشتیاق بیشتری همراه آن ها می شود. در فروشگاه نفیس شما می توانید دکورهایی شاد و الهام بخشی پیدا کنید که فضای بازی کودک را به فضایی زیباتر و شادتر تبدیل می کنند.
در دنیای امروز، گوشی های هوشمند، تبلت ها و فضای مجازی به بخش جدایی ناپذیر زندگی کودکان تبدیل شده اند. بسیاری از والدین با این واقعیت روبه رو هستند که فرزندشان دیگر علاقه ای به اسباب بازی های قبلی ندارد و ساعت ها درگیر بازی های دیجیتالی و تماشای ویدئوهای آنلاین است. این تغییر سبک سرگرمی، یکی از دلایل اصلی بازی نکردن کودکان با اسباب بازی به شمار می آید. وقتی ذهن کودک به تحریکات سریع و رنگارنگ دنیای دیجیتال عادت می کند، اسباب بازی های سنتی دیگر برایش هیجان انگیز نخواهند بود. این مسئله نه تنها خلاقیت و تخیل کودک را محدود می کند، بلکه می تواند بر رشد اجتماعی و احساسی او نیز تأثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید: چگونه اسباب بازی مناسب کودک خود را انتخاب کنیم؟
یکی از مهم ترین دلایلی که باعث بازی نکردن کودکان با اسباب بازی می شود، انتخاب نادرست خود اسباب بازی است. برخلاف تصور عمومی، خرید اسباب بازی صرفاً بر اساس ظاهر زیبا یا تبلیغات پرزرق و برق، تضمینی برای علاقه مند شدن کودک به آن نیست. در این بخش، به سه مورد از اشتباهات رایج در انتخاب اسباب بازی می پردازیم:
هر مرحله از رشد کودک نیازهای ذهنی، حرکتی و احساسی خاص خود را دارد. وقتی اسباب بازی پیچیده تر از سطح درک کودک باشد، او احساس ناتوانی می کند و از آن دور می شود. در مقابل، اسباب بازی های بیش از حد ساده هم نمی توانند ذهن کودک را درگیر کنند و حس خستگی یا بی حوصلگی را به دنبال دارند.
کودکان دنیای اطراف خود را با حواس پنج گانه کشف می کنند. اسباب بازی هایی که رنگ، بافت، صدا یا عملکرد جالبی ندارند یا خیلی زود خراب می شوند، نمی توانند کودک را جذب کنند. اگر کودک احساس کند اسباب بازی روح ندارد یا سریع میشکند، به طور طبیعی از بازی با آن فاصله می گیرد.
هر کودک روش خاص خود را برای بازی دارد. برخی دوست دارند بسازند، برخی دوست دارند تخیل کنند، و برخی دیگر به حرکت و هیجان نیاز دارند. اگر اسباب بازی انتخاب شده با سبک بازی کودک هم خوانی نداشته باشد، حتی گران ترین و معروف ترین اسباب بازی هم نمی تواند توجه او را جلب کند.
اگر با بازی نکردن کودکان با اسباب بازی مواجه شده اید، نگران نباشید زیرا این رفتار اغلب در کودکان قابل اصلاح است. در ادامه، روش هایی کاربردی و مؤثر برای افزایش انگیزه کودک به بازی را معرفی می کنیم:
در بسیاری از موارد، بازی نکردن کودکان با اسباب بازی به دلیل یکنواختی محیط یا تکراری بودن اسباب بازی هاست. ایجاد تغییرات جزئی مثل:
در بسیاری از مواقع، دلیل بازی نکردن کودکان با اسباب بازی این است که آن ها احساس تنهایی یا بی توجهی می کنند. کودکی که می بیند والدینش در بازی او شرکت می کنند، حس ارزشمندی و امنیت پیدا می کند و به مرور دوباره به بازی علاقه مند می شود.
همراهی والدین نه تنها رابطه عاطفی را تقویت می کند، بلکه کمک می کند والدین با علایق و سبک بازی فرزندشان آشنا شوند و بهتر در انتخاب اسباب بازی مناسب عمل کنند.
در بسیاری از موارد، بازی نکردن کودکان با اسباب بازی نتیجه انتخاب نادرست و غیر متناسب با روحیه یا سن کودک است. برای اینکه کودک دوباره به بازی علاقه مند شود، باید اسباب بازی هایی انتخاب کنیم که نه تنها سرگرم کننده باشند، بلکه با نیازهای رشدی، علایق و سبک بازی او هماهنگ باشند.
برای کاهش احتمال بازی نکردن کودکان با اسباب بازی، بهتر است اسباب بازی هایی انتخاب شوند که ویژگی های زیر را داشته باشند:
یکی از دلایل بازی نکردن کودکان با اسباب بازی این است که بین شخصیت کودک و نوع اسباب بازی فرق های بسیار زیادی هست و این دو با هم تطابق ندارند. برای مثال:
بیشتر بخوانید: پازل از کجا بخرم؟
در اغلب موارد، بازی نکردن کودکان با اسباب بازی می تواند به دلایل ساده و قابل حل باشد؛ مانند بی علاقگی موقت، تنوع پایین در اسباب بازی ها یا نیاز داشتن آن ها به همراهی والدین. اما گاهی اوقات، این بی علاقگی می تواند نشانه ای از مشکلات عمیق تر باشد که نیاز به بررسی توسط متخصص دارد.
اگر بازی نکردن کودکان با اسباب بازی همراه با علائم زیر باشد، بهتر است با یک روان شناس کودک مشورت کنید:
کودکان برای رشد جسمی، ذهنی و عاطفی خود به بازی نیاز دارند. وقتی شاهد بازی نکردن کودکان با اسباب بازی هستیم، باید آن را جدی بگیریم. گاهی تنها با تغییر اسباب بازی، تعامل بیشتر یا درگیر کردن تخیل کودک می توان مشکل را حل کرد. اما در برخی موارد هم لازم است از مشاور کمک بگیریم.
